NEUCA - studium przypadku

Jakiś czas temu nabyłem akcje firmy Neuca. Prześledźmy co się działo w ostatnim czasie na tym walorze i czego możemy się jeszcze spodziewać.

Na kupno zdecydowałem się na tej korekcie spadkowej:

ATmatix wyznaczył docelowy poziom wybicia w dół z tej płaskiej bazy (horyzontalny obszar konsolidacji) na rejony w okolicach 300 zł. Widać, że cena najpierw wybiła w górę, ale nie osiągnęła pułapu docelowego po wybiciu górą (choć było bardzo blisko do 380), a następnie zawróciła w dół, by po pewnym czasie wybić się dołem. Doszło więc do spalenia formacji (ang. bust). Poziomy docelowe - automatycznie wyznaczone przez ATmatix - zostały osiągnięte, a ponieważ był to okrągły poziom, to szansa, że zadziała jak wsparcie, była spora.

I tak też się stało - cena uformowała coś, co przypomina literę W, a więc podwójne dno (nie zostało wykryte przez ATmatix, gdyż nie spełnia warunków minimalnej szerokości i wysokości). Można było zaobserwować również tworzący się kanał zniżkujący:

a także rozszerzający się klin zniżkujący - dolna, zniżkująca linia trendu zadziałała wyraźnie w tych formacjach jak wsparcie.

Cena zatem odbiła się od tego wsparcia i doszło do wybicia z tych dwóch formacji, niestety przy stosunkowo niewielkim wolumenie (ATmatix porównuje wolumen w dniu wybicia ze średnim wolumenem z 30 sesji poprzedzających to wybicie).

Co będzie dalej? Poziomy w okolicach 370 są kuszące, ale niski wolumen niepokoi. Zobaczymy co będzie się działo na najbliższych sesjach. Poziomy, na które warto moim zdaniem zwrócić uwagę to:

• możliwe opory w okolicach 350, 360 (punkty dotknięcia zniżkującej linii trendu wynikającej z wyżej wymienionych formacji)
• szczyt wspomnianego rozszerzającego się klina - 364,90
• "książkowy" zasięg wybicia z powyższego kanału zwyżkującego - 373,23

Statystyczna skuteczność takich zniżkujących formacji przy wybiciach w górę jest spora. Tylko ten wolumen...
Warto wspomnieć, że samo prawdopodobieństwo wybicia w górę z takich formacji jest większe niż prawdopodobieństwo wybicia w dół (co jest logiczne, skoro cena spada, to zwiększa się szansa, że przestanie w końcu spadać i dojdzie do wzrostów lub wzrostowej korekty - analogia do poprzedniego wpisu, w którym opisałem zachowanie formacji zwyżkujących).

Pojawiła się jeszcze jedna formacja - rozszerzający się klin zwyżkujący:

Tutaj targetem jest okrągły poziom 370, po drodze oczywiście prawdopodobny opór w rejonie 350. Wolumen wybicia z tej formacji również niestety nie należał do powalających.
Tak czy inaczej obraz nie wygląda źle, zobaczymy zatem na ile stać stronę popytową i kiedy pojawi się jakaś większa podaż.

Vistula - temat na jutro?

Spółka, której akcje mam od pewnego czasu, przyciąga uwagę analityków.

Prześledźmy zatem co działo się w ciągu ostatnich miesięcy pod kątem analizy technicznej.

Notowania spółki od listopada 2015 do marca tego roku przechodziły korektę spadkową, która zakończyła się przebiciem linii trendu zniżkującego 23-24 lutego 2016. Od tej pory (tj. od poziomów 2,66 - 2,7) kurs szedł do góry, osiągając poziomy nieco powyżej 3 zł i wszedł w obszar konsolidacji, który przypomina nieco kanał zwyżkujący. Ponieważ ten obszar konsolidacji minimalnie rozszerza się ku górze, ATmatix zakwalifikował formację jako rozszerzający się klin zwyżkujący.

 

Z drugiej strony, możemy równie dobrze zauważyć tam rozszerzającą się formację zwyżkującą:

Warto tutaj uświadomić sobie w jaki sposób ATmatix wyznacza poziomy wybicia dla formacji rozszerzających się. Ponieważ, jeśli górny poziom wybicia (ten zaznaczony kolorem zielonym) wznosi się, to prawdopodobieństwo wybicia w górę ponad ten poziom - z czasem maleje. Nie powinno to dziwić i ma to odzwierciedlenie w statystykach formacji. Historyczna częstość wybić w górę z formacji wznoszących się ku górze z reguły jest niższa niż częstość wybić w dół i jest to naturalne - skoro cena wzrasta, to czy bardziej prawdopodobne jest to, że będzie rosnąć nadal, czy to, że trafi się jakaś korekta spadkowa? W przypadku formacji rozszerzających się prawdopodobieństwo, że dojdzie do wybicia ponad ten "uciekający" cenie poziom (w tym przypadku ucieka on w górę) maleje jeszcze bardziej z upływem czasu.
Z tego powodu zdecydowałem, iż poziomem wybicia z rozszerzających się formacji będzie najwyższy punkt w ramach wykrytego obszaru formacji, i jest to zgodne z poradami Bulkowskiego. Dlatego poziomem wybicia w górę z powyższej rozszerzającej się formacji zwyżkującej, która ukształtowała się na Vistuli, jest stały poziom 3,28.

Nie muszę dodawać, że takie założenie diametralnie zmienia statystyki wybić tego typu formacji - wybicie w górę jest teraz nieco bardziej prawdopodobne, niż gdybyśmy jako poziom wybicia traktowali "uciekającą" nam w górę linię górnego trendu ograniczającego formację.
Każdy kij ma jednak dwa końce - nie ma żadnej gwarancji, że po takim wybiciu z poziomu 3,28 cena nie zawróci właśnie na tej linii trendu, wznoszącej się ku górze - i czasem tak właśnie się dzieje. Ale mam też dobre wiadomości - jeśli już dojdzie do wybicia z rozszerzającej się formacji zwyżkującej przy sposobie pomiaru takim, jaki stosuje ATmatix - to na podstawie danych historycznych możemy celować w pułap wynikający z reguły pomiaru zasięgu ze skutecznością ponad 70% (pamiętając, że samo wybicie w górę jest mniej prawdopodobne niż wybicie w dół!).
Oczywiście są to dane historyczne i nie ma żadnej gwarancji na ich powtórzenie w przyszłości.
Osobiście jednak wolę opierać swoje analizy przynajmniej na takich danych, niż poruszać się po omacku.

Trzeba jeszcze zauważyć jedną formację, którą osobiście lubię, choć jej statystyki skuteczności obliczone przez ATmatix nie powalają na kolana - trzy zwyżkujące dołki. Okazuje się, że formacja ta została już wypełniona i osiągnęła jakiś czas temu poziomy docelowe (sam spieniężyłem część akcji na poziomie 3,24). Poziom wyznaczony na wysokości 3,34 lub wyższy, jeśli chodzi o ten typ formacji,  był osiągany jedynie w mniej niż 50 procentach przypadków historycznych.

Jeszcze jedna sprawa - patrząc na wykres Vistuli w długim terminie i łącząc wierzchołki cenowe 2,41 (4 kwartał 2013 roku) i 3,20 (listopad zeszłego roku) możemy poprowadzić linię trendu, która da nam hipotetyczny poziom oporu. Niestety obecnie ATmatix w tak długim horyzoncie czasowym nie operuje, więc to ćwiczenie pozostawiam już czytelnikom.

Reasumując, mamy tutaj kilka formacji i kilka punktów widzenia, więc byłbym dosyć ostrożny i zaczekał na potwierdzenie wybicia w górę przy dużym wolumenie (pamiętając o możliwych ruchach powrotnych). Z drugiej strony, cena zaszła już dosyć wysoko, i nie jest wykluczona jakaś korekta. Oczywiście ATmatix wyznaczy docelowe poziomy w takim czy innym kierunku :)

Uwaga na MEX POLSKA

Po piątkowym wybiciu ze sporym wolumenem spółka kontynuuje dzisiaj (30.05.2016) wzrost.

Czy targetem będzie zakres 6,37 - 6,55 (wybicie z płaskiej bazy, do którego doszło już w kwietniu, po czym cena wykonała ruch powrotny w kierunku górnego ograniczenia formacji)...

... czy też okażą się nim okolice 7 złotych (trzy zwyżkujące dołki)?

Warto zerknąć na statystyki formacji, by sprawdzić ich skuteczność, a co za tym idzie prawdopodobieństwo osiągnięcia wyznaczonego przez ATmatix pułapu.

Typy formacji wykrywanych przez ATmatix

Klika słów o tym, w jaki sposób ATmatix wykrywa formacje cenowe i jakie typy formacji obsługuje.

Formacja to nic innego jak powtarzający się, specyficzny układ szczytów i dołków, występujący w pewnym skończonym okresie czasu. Te szczyty i dołki to nic innego jak lokalne ekstrema (maksima i minima) uformowane przez zachowanie się ceny danego waloru. Na przykład, w dużym uproszczeniu, podwójne dno to dwa minima lokalne, oddzielone od siebie o pewną minimalną liczbę sesji, pomiędzy którymi znajduje się pewna zwyżka (maksimum lokalne) - ale ta zwyżka nie może być zbyt mała. To oczywiście jeszcze nie wszystko, bo żeby można było w ogóle mówić o dnie, formację musi poprzedzać pewien trend spadkowy, którego ewentualne odwrócenie jest zwiastowane właśnie ukształtowanie się formacji dna. Dużą rolę gra tu parametryzacja algorytmów wyszukujących formacje. Parametry te postaramy się umieścić w przyszłości na stronie ATmatix. Na przykład wspomniana zwyżka od pierwszego dołka do lokalnego maksimum pomiędzy dołkami w formacji dna w chwili obecnej wynosi co najmniej 5% dla akcji i co najmniej 2% dla indeksów i kontraktów (np. WIG20, FW20).

Pewne formacje tworzą specyficzne geometryczne kształty, takie jak trójkąty, kanały, kliny itp. Takie formacje z reguły mają dwie ograniczające linie trendu, których przebicie oznacza wybicie ceny z formacji. Dla przykładu - kanał to dwie linie równoległe, występujące obok siebie (tj. mniej więcej w tym samym czasie) na wykresie ceny. Te linie są poziomami wybicia z formacji.
Nachylenie tych linii wyznacza typ kanału (horyzontalny, zniżkujący, zwyżkujący). ATmatix wykrywa linie trendu w następujący sposób: szuka dwóch punktów, będących  lokalnymi minimami (w przypadku linii ograniczających formację od dołu) lub maksimami (w przypadku linii ograniczających formację od góry) oraz trzeciego punktu, leżącego pomiędzy tymi dwoma punktami, przy czym nie musi on leżeć dokładnie na linii wyznaczonej przez dwa pierwsze punkty (jest pewna tolerancja, inaczej takich idealnych linii znajdowalibyśmy niewiele). Czyli do wyznaczenia linii potrzeba minimum trzech punktów. Czasem analitycy opierają linie trendu już na dwóch punktach, jednak takich linii znajdowalibyśmy bardzo dużo i myślę, że minimum trzy punkty to rozsądny kompromis pomiędzy dużą liczbą sygnałów (czasem fałszywych) a ryzykiem "przegapienia" jakiegoś sygnału wynikającego z pojawienia się linii trendu.

Obecnie ATmatix wykrywa poniższe typy formacji cenowych. Lista ta będzie sukcesywnie rozbudowywana.
W nawiasach podałem anglojęzyczne odpowiedniki nazw polskich, które czasem można spotkać w zachodnich materiałach w sieci lub w literaturze.

Formacje cenowe dna:

• Podwójne dno (double bottom),
• Dno głowy i ramion, odwrócona formacja głowy i ramion, oRGR  (head and shoulders bottom)

Formacje cenowe szczytu:

• Podwójny szczyt (double top),
• Szczyt głowy i ramion, formacja głowy i ramion, RGR  (head and shoulders top)

Trójkąty:

• Trójkąt/symetryczny trójkąt (triangle, symmetrical triangle)
• Trójkąt zniżkujący (descending triangle)
• Trójkąt zwyżkujący (ascending triangle)

Kanały:

• Kanał zniżkujący (descending channel)
• Kanał zwyżkujący (ascending channel)
• Kanał horyzontalny (horizontal channel)

Kliny:

• Klin zniżkujący (falling wedge)
• Klin zwyżkujący (rising wedge)

Flagi:

• Flaga (flag)
• Chorągiewka (pennant)

Formacje rozszerzające się:

• Rozszerzająca się (odwrócona) formacja trójkątna, zwana czasem odwróconym trójkątem (broadening triangle, inverted triangle)
• Rozszerzająca się (odwrócona) formacja zniżkująca (descending broadening triangle, descending inverted triangle)
• Rozszerzająca się (odwrócona) formacja zwyżkująca (ascending broadening triangle, ascending inverted triangle)
• Rozszerzający się klin zniżkujący (descending broadening wedge)
• Rozszerzający się klin zwyżkujący (ascending broadening wedge)

Inne, specjalne typy formacji:

• Płaska baza (flat base)
• Szybki wzrost (vertical run up)
• Trzy zwyżkujące dołki (three rising valleys) 
• Wsparcie (support)
• Opór (resistance) 

W pewnym momencie ATmatix wykrywał również formację diamentu, ale występuje ona na GPW na tyle rzadko, że z niej zrezygnowałem (statystyki byłyby niewiarygodne dla tak małej liczby próbek).

Dlaczego ATmatix nie wykrywa formacji świecowych (młot, spadająca gwiazda itp.)? Po pierwsze, osobiście uważam je za mało przydatne - czy można wnioskować o dalszym zachowaniu się ceny na podstawie jednej (sic!), czy nawet kliku świeczek na wykresie? Być może na wykresach o interwale tygodniowym lub dłuższym tak. Dla mnie jednak takie sygnały nie mają większej wartości przy inwestycjach o horyzoncie czasowym dłuższym niż krótki termin - zaznaczam, że jest to tylko moje zdanie.
Po drugie, w sieci można znaleźć już skanery formacji świecowych i znam ich co najmniej klika. Jak już kiedyś wspominałem, tworzenie ATmatix było dla mnie pewnym technicznym czy też algorytmicznym wyzwaniem, nieco większym niż znajdowanie prostych formacji świecowych :)

Obsługa listy formacji AT

W tym poście opiszę podstawy obsługi Listy Formacji AT aplikacji ATmatix.
Jest to w zasadzie najważniejsza część, będąca swoistym "koniem roboczym" całej aplikacji. Tabela ta umożliwia przeglądanie, wyszukiwanie (filtrowanie) i sortowanie formacji, które zostały wykryte  automatycznie przez nasze algorytmy.

FILTROWANIE

W górnej części strony znajdują się przyciski filtrujące (zakładki) ograniczające widok danych do określonych grup - oznaczone literą A na poniższym obrazku:

• wszystkie (bez filtrowania)
• nowe/niepotwierdzone - ogranicza widok do formacji, dla których nie doszło jeszcze do wybicia; mogą jednak znajdować się w stanie "blisko wybicia", kiedy cena zbliża się do jednego z dwóch poziomów wybicia z formacji: w górę lub w dół
• blisko wybicia w górę / w dół - ograniczają widok do formacji, dla których zaszło zdarzenie "blisko wybicia", ale nie doszło jeszcze do samego wybicia ceny
• wybicia w górę / w dół - ograniczają widok do formacji, dla których doszło do wybicia w górę lub w dół, ale zasięg docelowy ruchu po wybiciu nie został jeszcze osiągnięty
• poziom docelowy osiągnięty - ogranicza widok do formacji, które osiągnęły założony po wybiciu docelowy zakres cen (tj. zostały wypełnione).

Lista formacji cenowych

Dodatkowy przycisk to "obserwowane" i ogranicza on widok tylko do tych spółek, które są dodane przez użytkownika do własnej listy Obserwowanych. Przycisk ten ma dwa stany: włączony/wyłączony i jest widoczny tylko dla użytkowników zalogowanych.
Lista obserwowanych znajduje się poniżej (litera B na obrazku). Aby dodać spółki lub indeksy do listy, należy przejść do pola listy i wpisać co najmniej 2 znaki, aby wyświetliła się lista rozwijana walorów pasujących do wpisanego ciągu znaków.
Po wyborze spółki z listy rozwijanej zostanie ona dodana do listy Obserwowanych. Uwaga: jeśli dana spółka jest już na liście Obserwowanych i wybierzemy ją ponownie z listy rozwijanej, to zostanie ona usunięta z listy Obserwowanych.
Aby usunąć spółkę z Obserwowanych należy wybrać mały przycisk "x" znajdujący się obok symbolu spółki na liście. Można również w polu listy użyć klawisza backspace, by usunąć ostatni element z listy Obserwowanych.
Kliknięcie na symbol w liście Obserwowanych (ale oczywiście nie na przycisk usunięcia) ograniczy nam zawartość listy formacji tylko do tej wybranej spółki.

FILTR GRUP SYMBOLI

Poniżej listy obserwowanych znajdują się przyciski, zawężające listę formacji tylko do walorów należących do wybranej grupy (litera C na obrazku powyżej). Obecnie dostępne są następujące grupy:

• Wszystko - czyli brak zawężenia - wyświetlane są wszystkie formacje,
• WIG20, MWIG40, SWIG80 - tylko spółki wchodzące w skład wybranego indeksu,
• Indeksy główne - tylko formacje, które wystąpiły na głównych indeksach WIG (oprócz indeksów branżowych), czyli WIG20, WIG20SHORT, WIG30, MWIG40, SWIG80, WIG itd. Kontrakty terminowe FW20 również wchodzą w skład tej grupy,
• Indeksy branżowe - tylko indeksy sektorowe WIG, takie jak WIG-ENERG, WIG-PALIWA itp.

Aby wyłączyć filtrowanie grup, należy wybrać przycisk "Wszystko".

WIDOK TABELI

Pod listą obserwowanych znajduje się tabela formacji (litera H).
Tabela ta jest podzielona na strony, domyślnie zawierające max. 10 wierszy. Aby zmienić liczbę wierszy na stronie, należy skorzystać z listy wyboru oznaczonej na obrazku literą D.
W dolnej części listy znajdują się linki nawigacyjne, umożliwiające przełączanie stron (poprzednia, następna, a także linki z numerami stron) - na obrazku zaznaczone literą I.
Poniżej widzimy datę ostatniej aktualizacji danych. Dane są aktualizowane zawsze po zakończeniu sesji giełdowej.

Lista formacji zawiera następujące kolumny:

• symbol (ticker)
• typ formacji
• szerokość (liczba sesji od punktu początkowego formacji do jej punktu końcowego)
• potencjał - jest to teoretyczny zasięg ruchu, wyznaczony na podstawie "książkowej" reguły pomiaru zasięgu dla danego typu formacji przy założeniu, że dojdzie do wybicia w górę z formacji. Szczegółowe informacje o obliczaniu zasięgów pojawią się w jednym z następnych postów na blogu. Trzeba tutaj wspomnieć, że wartość potencjału jest obecnie aktualizowana dwa razy: po wykryciu formacji oraz po wybiciu ceny z poziomów ograniczających formację (w górę lub w dół),
• data wykrycia - jest to dzień, w którym formacja została wykryta przez ATmatix (jednocześnie to data punktu końcowego formacji)
• blisko wybicia - jeśli formacja znajduje się lub znajdowała w stanie "blisko wybicia", to jest to ostatnia (najnowsza) data, w jakiej to zdarzenie zostało wykryte przez ATmatix. Strzałka w górę lub w dół określa, czy cena znajdowała się blisko górnego lub dolnego ograniczenia formacji
• wybicie - data wybicia, jeśli doszło do wybicia z formacji. Jest to równoznaczne z potwierdzeniem lub zanegowaniem formacji i zależy od typu formacji, np. wybicie w górę z formacji dna jest jej potwierdzeniem. Strzałka określa kierunek wybicia
• cel osiągnięty - dzień, w którym cena osiągnęła wyznaczone poziomy docelowe po wybiciu. Jest to równoznaczne z wypełnieniem formacji (lub osiągnięciem poziomu docelowego po zanegowaniu formacji - takie pułapy również obliczamy).

SORTOWANIE

Dane domyślnie posortowane są wg wartości dwóch kolumn: daty ostatniego zdarzenia (malejąco) oraz potencjału formacji (również malejąco).  W zależności od wyboru zakładki (nowe, blisko wybicia, wybicia itd.) sortowanie zmienia się na:

• data wykrycia (malejąco), potencjał (malejąco) - dla zakładki "nowe/niepotwierdzone"
• data "blisko wybicia" (malejąco), potencjał (malejąco) - dla zakładek "blisko wybicia"
• data wybicia (malejąco), potencjał (malejąco) - dla zakładek "wybicie"
• data osiągnięcia celu (malejąco), potencjał (malejąco) - dla zakładki "cena docelowa osiągnięta"

W każdej chwili możemy posortować dane po dowolnej kolumnie, klikając na nagłówek danej kolumny. Jeśli chcemy posortować dane z użyciem wielu kolumn, należy wcisnąć i przytrzymać klawisz SHIFT, a następnie, klikając na nagłówki kolumn, ustawić żądany sposób sortowania.
Aby przywrócić domyślne sortowanie, należy użyć przycisku znajdującego się z prawej strony pola wyszukiwania, oznaczonego literą G na obrazku.

WYSZUKIWANIE

W górnej części tabeli znajduje się pole wyszukiwania formacji, oznaczone literą E. Wyszukiwarka ta pozwala na szybkie znalezienie informacji wg zadanych kryteriów. Należy wpisać co najmniej 2 znak, przy czym nie trzeba wpisywać całej nazwy, tickera czy symbolu, wystarczy jedynie fragment.
Można podać tam:

• symbol, ticker lub nazwę spółki/indeksu. Po podaniu min. 2 pierwszych znaków otwiera się lista rozwijana z nazwami spółek, które pasują do wpisanego ciągu znaków.
  Nie trzeba wybierać nazwy spółki z listy, a filtrowanie działa natychmiastowo po wpisaniu chociaż części nazwy. Jeśli zdecydujemy się na wybranie nazwy spółki z listy, to wyniki wyszukiwania zostaną ograniczone tylko do tej wybranej spółki,
• typ (rodzaj) formacji - można podać część nazwy typu formacji (np. "klin", "zniż", "dno" itp.)
• pozostałe dane widoczne w tabeli, takie jak szerokość, potencjał, data wykrycia, data "blisko wybicia", data wybicia i data wypełnienia formacji (cel osiągnięty), a także data ostatniego zdarzenia na formacji.

Aby użyć wielu kryteriów wyszukiwania, należy rozdzielić je znakiem spacji, np. "W20 dno" znajdzie wszystkie formacje dna dla walorów, których nazwa (lub inne atrybuty) zawiera ciąg znaków W20.
Aby ograniczyć wyniki wyszukiwania tylko do określonego ciągu znaków, należy użyć znaku kropki, np.

• ".WIG" (kropka przed nazwą) ograniczy wyniki do walorów, których nazwa zaczyna się literami WIG
• "W20." (kropka po nazwie) ograniczy wyniki do nazw kończących się na W20
• ".WIG." (kropki przed i po) ograniczy wyniki do nazwy podanej pomiędzy kropkami.

Aby wyczyścić filtr wyszukiwania, należy użyć przycisku oznaczonego literą F na obrazku (lub skasować zawartość pola "znajdź").

SZCZEGÓŁY FORMACJI

Szczegóły formacji

Z lewej strony każdego wiersza tabeli formacji znajduje się przycisk rozwijania szczegółów formacji (można również dwukrotnie kliknąć na wiersz, by rozwinąć szczegóły, a na urządzeniach mobilnych z niewielkim ekranem wystarczy pojedyncze dotknięcie wiersza). Szczegóły te zawierają:

• nazwę/typ formacji (powtórzone informacje z tabeli)
• statystyki wybić formacji w górę / w dół (widoczne tylko dla formacji, dla których nie doszło jeszcze do wybicia i dostępne tylko dla użytkowników PREMIUM) - odsetek formacji historycznych, dla których doszło do wybicia w górę lub w dół. Ponieważ może dojść do wybicia zarówno w jedną, jak i w drugą stronę (np. dochodzi do wybicia w górę, a następnie cena zawraca nie osiągając założonej ceny docelowej i dochodzi do wybicia w dół - są to tzw. formacje spalone), w takich przypadkach do statystyk liczy się ten ruch, który był silniejszy (większy) po wybiciu. Może się również zdarzyć, iż nie dojdzie w ogóle do wybicia (ATmatix śledzi daną formację po wybiciu jedynie przez pewien okres czasu - parametry algorytmów postaram się opisać w przyszłości). Dlatego statystyki te nie muszą się sumować do 100%.
• Zasięg docelowy / statystyczna skuteczność formacji - obliczone zasięgi docelowe. Jeden z nich to zasięg wynikający z książkowej reguły pomiaru (przeważnie jest do dodanie wysokości formacji do poziomu wybicia), a drugi to zasięg wynikający ze statystyk historycznych. Ponieważ jest to temat rzeka i w zasadzie to najważniejsza część aplikacji ATmatix, poświęcimy jej osobny wpis na blogu.
  Podane są wartości bezwzględne (ceny), jak i wartości procentowe w stosunku do ceny wybicia.
  Statystyczna skuteczność to odsetek formacji historycznych, dla których został osiągnięty co najmniej ten poziom (tzn. dla wybić w górę podany poziom lub wyższy, dla wybić w dół podany poziom lub niższy). Ta informacja jest dostępna dla użytkowników PREMIUM.
• Trend wolumenu - trend wolumenu pomiędzy pierwszym a ostatnim wykrytym punktem formacji (od pierwszego punktu formacji do daty jej wykrycia). Jest to wartość wyznaczona za pomocą metody regresji liniowej i określa nachylenie prostej będącej przybliżeniem wartości wolumenu we wspomnianym zakresie dat (w czasie kształtowania się formacji).  Z reguły literatura podaje, iż w większości przypadków trend podczas tworzenia się formacji maleje, ale postaram się poświęcić temu zagadnieniu osobny wpis,
• Cena wybicia - cena, będąca bazą do obliczeń zasięgu ruchu po wybiciu z formacji (po przekroczeniu której zostało wykryte zdarzenie wybicia). Jest to punkt leżący na linii trendu ograniczającej formację (górnej dla wybić w górę i dolnej dla wybić w dół).
• Wolumen wybicia - porównanie wolumenu w dniu wybicia z formacji ze średnim wolumenem z 30 sesji poprzedzających dzień wybicia. Jak podaje literatura, wolumen wybicia powinien być wyraźnie większy, co zwiększa szansę na mocniejszy ruch po wybiciu. Jak już wspomniałem, chciałbym temu zagadnieniu przyjrzeć się w przyszłości dokładniej. Informacje o wolumenie są dostępne w wersji PREMIUM,
• Statystyki ruchów powrotnych po wybiciu - więcej na ten temat znajduje się w odrębnym wpisie.

W widoku szczegółów dostępny jest również przycisk, pozwalający na dodanie lub usunięcie wybranej spółki z listy Obserwowanych.

WIDOK WYKRESU

Kliknięcie na nazwę spółki w kolumnie Symbol/ticker lub na nazwę spółki w szczegółach formacji otwiera widok wykresu, na którym, oprócz wykresu wybranej formacji, znajdują się powtórzone informacje o statystykach, zasięgu i wolumenie.
Widok ten pozwala na wygodne przeglądanie kolejnych formacji przy pomocy strzałek znajdujących się z lewej i prawej strony wykresu. Linki te są niewidoczne i należy przemieścić wskaźnik myszy do krawędzi wykresu, by je uaktywnić.
Można również używać strzałek na klawiaturze, by nawigować pomiędzy formacjami.
Warto zauważyć, iż widok wykresu respektuje zawartość listy formacji, a więc po odfiltrowaniu i odpowiednim posortowaniu formacji na ekranie listy formacji i przejściu do widoku wykresu, nawigacja do następnego lub poprzedniego wykresu odpowiada zawartości i kolejności tamtej listy.
Widok wykresu można zamknąć klikając na przycisk w prawym górnym rogu wykresu, klikając poza obrębem okna wykresu lub naciskając klawisz ESC na klawiaturze.

Widok wykresu

Jeszcze klika słów o zawartości samego wykresu.
Oś pozioma to oczywiście daty sesji giełdowych. Skala odpowiada interwałom dziennym. Zakres dat obejmuje jedynie fragment, w którym wystąpiła dana formacja wraz z pewnymi marginesami, pozwalającymi na obserwację zachowania ceny zarówno przed, jak i po wystąpieniu formacji.
Oś pionowa to wartości cen w skali liniowej. Wartości wolumenu są umieszczone w tle wykresu (kolor jasnoszary) i są wyskalowane tak, by maksymalna wartość wolumenu w pokazanym okresie czasu była umieszczona w górnym punkcie osi pionowej. Wartości bezwzględne wolumenu nie są opisane na osi.

Wizualizacja samej formacji cenowej zawiera:

• niebieskie przerywane linie łączące wykryte punkty formacji (tylko dla niektórych typów formacji, takich jak np. podwójne dno, oRGR, trzy zwyżkujące dołki),
• zielone i czerwone linie wyznaczające linie trendu w ramach formacji, których przekroczenie skutkuje wybiciem w górę lub w dół). Horyzontalne poziomy cenowe są przedstawiane przy pomocy linii przerywanych. Poziomy ograniczające formacje liniowe, takie jak trójkąty, odwrócone trójkąty, kliny, odwrócone kliny, kanały itp. są obrazowane przy pomocy linii ciągłych,
• niebieskie poziome linie przerywane wyznaczające zakres docelowy po wybiciu (wypełnienie formacji).

Zdarzenia, które wystąpiły w ramach danej formacji, oznaczone są strzałkami:

 

• żółty kolor oznacza zdarzenie "blisko wybicia" (po właściwym wybiciu informacje te są ukrywane na wykresie, by niepotrzebnie go nie zaciemniać)
  
• zielony/czerwony kolor oznacza wybicie z formacji odpowiednio w górę lub w dół
  
• niebieski kolor oznacza osiągnięcie docelowego pułapu cen (wypełnienie formacji), przy czym osiągnięcie celu po wybiciu w dół jest oznaczone strzałką w górę, a osiągnięcie celu po wybiciu w górę - strzałką skierowaną w dół

Kolory strzałek na wykresie odpowiadają kolorom strzałek w tabeli formacji. Pod strzałkami znajduje się zawsze informacja o osiągniętej cenie oraz data zdarzenia w formacie MM-DD. W przypadku zdarzenia "blisko wybicia" oraz właściwych wybić prezentowana jest cena zamknięcia w danym dniu, natomiast w przypadku osiągnięcia ceny docelowej prezentowana jest cena minimalna (L jak low) lub maksymalna (H jak high), w zależności od kierunku wcześniejszego wybicia.

Stalexport - analiza

Spółka Stalexport, na którą zwróciłem uwagę już jakiś czas temu dzięki aplikacji ATmatix, wybiła się dziś z obszaru konsolidacji z górnym ograniczeniem w okolicach 3,32-3,40. Na uwagę zasługuje duży wolumen.

Sam nabyłem jakiś czas temu akcje tej firmy. Nie wiadomo jak długo ten ruch w górę potrwa, ale spróbuję przybliżyć motywy, którymi się kierowałem przy zakupie i przybliżyć nieco samą aplikację na podstawie zachowania tej spółki.

Zacznijmy od tego, że w ostatnim czasie pojawiło się na tej spółce sporo formacji, które (przynajmniej wg książkowej wiedzy na temat analizy technicznej) zwiastowały możliwe wzrosty.

Jedną z takich formacji jest tzw. baza (spotykana w literaturze również pod nazwą płaska baza, z ang. flat base). Cena poruszała się w obszarze ograniczonym od góry poziomem 3,20. ATmatix reaguje na przekroczenie tego poziomu przez cenę zamknięcia na koniec sesji, zatem zareagował sygnałem wybicia 6 maja (zielona strzałka na wykresie; jak widać cena wcześniej przekraczała już na chwile poziom wybicia, jednak to cena zamknięcia jest tutaj decydująca). Warto wspomnieć o tym, że wcześniej sygnalizował również zdarzenia typu "blisko wybicia w górę", jednak na wykresie ta informacja jest po właściwym wybiciu ukrywana, by go niepotrzebnie nie zaciemniać. Wspomniany sygnał po raz ostatni pojawił się 2 maja, zatem to wystarczająco dużo czasu, by się przygotować, prześledzić historię i bieżącą sytuację spółki oraz ewentualnie przygotować zlecenie kupna (w tej sytuacji czasem przydają się np. zlecena kupna z limitem, aktywowane po przekroczeniu pewnego poziomu). Sama formacja jest nieco podobna do kanału horyzontalnego i ATmatix również tę formację wyłapał (czym się różni kanał horyzontalny od bazy? - o tym napiszę w jednym z kolejnych postów poświęconych rodzajom formacji wykrywanych przez ATmatix).


Samemu wybiciu 6 maja (jak i wcześniejszemu "próbnemu" wybiciu, po którym jednak cena zamknięcia powróciła pod poziom 3,20) towarzyszył spory wolumen (jak podaje ATmatix, 6 maja wolumen był o prawie 700% wyższy niż średni wolumen z 30 sesji poprzedzających to wybicie).

Jednocześnie zostały wyznaczone docelowe poziomy cenowe. ATmatix podał dwa (oznaczone niebieskim kolorem na wykresie):

• 3,41 - poziom wynikający z książkowego zastosowania reguły pomiaru zasięgu - wysokość formacji (3,20 - 2,99) dodana do poziomu wybicia daje właśnie ten cel. Użytkownicy konta PREMIUM zobaczą dodatkowo skuteczność, z którą historyczne formacje tego typu osiągały ten "książkowy" poziom (lub wyższy),
• 3,43 - poziom wynikający ze statystyk historycznych dla tego typu formacji. Sposób wyznaczania tego poziomu opiszę dokładnie w jednym z kolejnych postów, teraz mogę zdradzić jedynie to, że w 50% przypadków historycznych dla tego typu formacji cena dotarła co najmniej do tego poziomu (lub wyżej).

To jednak nie jedyna formacja wyłapana na tej spółce przez ATmatix. Wcześniej mieliśmy coś, co przypomina odwróconą formację głowy i ramion, a także mini-klin zniżkujący, który został już wypełniony (tzn. jego poziom docelowy został osiągnięty - niebieska strzałka na wykresie).

To wszystko skłoniło mnie do uważniejszego przyjrzenia się spółce. Ostatnio ukształtowała się również ciekawa i chyba mało popularna u nas formacja typu "trzy zwyżkujące dołki" (ang. three rising valleys), która dzisiaj również została wybita (piszę te słowa w chwilę po zakończeniu sesji giełdowej).
Skoro wybicie z tej formacji stało się faktem, to książkowym poziomem docelowym jest 3,65 i co ciekawe jest to maksymalna cena osiągnięta podczas dzisiejszej sesji (25 maja 2016).

Co będzie dalej tego nie wie nikt, należy tylko pilnować stop lossów. Czas pokaże czy transakcja była słuszna, ale to rynek (podobno) zawsze ma rację :)

Wstęp

Witamy na blogu ATmatix.pl, poświęconym automatycznemu narzędziu do wykrywania formacji cenowych Analizy Technicznej (AT).

Na tym blogu będziemy prezentowali założenia i możliwości naszej aplikacji, a także publikowali własne przemyślenia na temat polskiej giełdy papierów wartościowych i inne - mam nadzieję, że ciekawe i przydatne dla zainteresowanych - informacje na temat Analizy Technicznej.

Kilka zdań wprowadzenia na temat samej aplikacji ATmatix - naszym celem jest automatyzacja wyszukiwania tzw. formacji cenowych analizy technicznej, czyli najbardziej popularnych formacji (powtarzających się wzorców) typu podwójne dno, oRGR, trójkąt, klin i wiele innych - na wykresach spółek  indeksów notowanych Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie.
Oczywiście można takich danych szukać samodzielnie, ale przeglądanie kilkudziesięciu czy nawet kilkuset wykresów dziennie może być żmudne, nużące i - co najważniejsze - zabiera czas, który można poświęcić na inne, z reguły ciekawsze zajęcia.

Dlatego postanowiliśmy stworzyć aplikację, która zautomatyzuje ten proces i będzie informować naszych Użytkowników nie tylko o wystąpieniu danej formacji, ale również wykryje zbliżanie się ceny do poziomów wybicia, automatycznie wyznaczy docelowe pułapy cen po wybiciu z formacji, poda ich szacunkowe prawdopodobieństwo (tak, mamy dane historyczne, które na to pozwalają), zwróci uwagę na kształtowanie się wolumenu podczas tworzenia formacji i podczas wybicia oraz - co ważne - wyśle powiadomienia do naszych użytkowników.

MOTYWACJA

Metodyka Analizy Technicznej jest niewątpliwie bardzo przydatna przy podejmowaniu decyzji inwestycyjnych o zakupie lub sprzedaży akcji lub innych instrumentów finansowych.
Wskaźniki techniczne, oscylatory, formacje świecowe to zapewne zagadnienia znane większości inwestorów. Wiele programów do AT, jak i serwisów informacyjnych liczy i udostępnia takie dane, również dla GPW.

Oczywiście wiele osób posługuje się również analizą fundamentalną danej spółki, jak i zapewne bierze pod uwagę sporo innych czynników, takich jak bieżąca sytuacja na rynkach (nie tylko polskim), czy nawet bieżące sprawy polityczne. Można te informacje (wyniki i wskaźniki finansowe, analizy, rekomendacje) znaleźć również na wielu portalach.

Tutaj jednak skupiliśmy się na rzeczy, która - wydaje się - leżała nieco odłogiem na polskim rynku. O ile wykrycie np. formacji świecowych (składającego się z reguły z jednej czy kilku świeczek specyficznego układu cen) czy policzenie wskaźników typu RSI, MACD nie stanowi większego "wyzwania" technicznego, o tyle rozpoznawanie formacji cenowych typu flagi, trójkąty, kliny i inne wymaga włożenia nieco więcej wysiłku, i nie chodzi tu tylko o zagadnienia czysto technologiczne.

Problem leży - moim zdaniem - w niewielkim "sformalizowaniu" tej metodyki. O ile każdy z grubsza wie, jak "powinno" wyglądać podwójne dno czy trójkąt, to czy ktoś próbował opisać te wzorce w postaci np. matematycznej definicji tak, by skorzystanie z tej definicji dawało zawsze i wszędzie ten sam, powtarzalny i mierzalny rezultat? Na pewne pytania pozwalające na parametryzację naszych algorytmów musieliśmy więc odpowiedzieć sami. Jak to z automatycznymi algorytmami bywa, nie zawsze rozpoznany przez aplikację kształt dałoby się wyłapać "na oko", a ten, który wydaje się pasować do naszego wzorca "w głowie", nie spełnia pewnych formalnych założeń definicji i musi być odrzucony (np. cena wykracza poza obręb formacji zbyt daleko, czy też zwyżka pomiędzy dnem formacji a jej szczytem jest zbyt mała itd. itp., na co - być może - przymknęlibyśmy oko przy ręcznym badaniu wykresu). Wyniki działania algorytmów niekoniecznie muszą być akceptowalne dla wszystkich, ale poczynienie pewnych założeń było po prostu niezbędne.

Z tych wszystkich powodów - czego nie zamierzamy ukrywać - pewną wskazówką, jak i inspiracją do stworzenia aplikacji ATmatix, były prace amerykańskiego inwestora Thomasa Bulkowskiego. Na swoich stronach (jak i w książkach) podaje on informacje na temat formacji AT w sposób zorganizowany i metodyczny. Oczywiście zapewne nie wszystkie informacje da się zweryfikować, nie ze wszystkimi trzeba się zgadzać, mogą być one również nieadekwatne do realiów rynku polskiego, ale w moim mniemaniu jest to najlepsze - jak dotychczas - źródło informacji o AT.

Oczywiście istnieją na rynku pewne pluginy do programów AT czy inne narzędzia, wyszukujące formacje cenowe na wykresach, nie każdy jednak posiada licencję na ich użytkowanie i nie każdy taki program dostarczy informacji, na których - przynajmniej w mojej ocenie - najbardziej może zależeć inwestorowi, czyli na przykład:

• jakie jest prawdopodobieństwo, że z tej konkretnej formacji cena wybije się w górę/w dół?
• jak wysoko (lub nisko) cena może wzrosnąć (lub spaść) po wybiciu?
• które formacje są najbardziej/najmniej skuteczne, jeśli chodzi o prawdopodobieństwo osiągnięcia założonej ceny po wybiciu?

Na te i inne pytania, mam nadzieję, znajdą Państwo odpowiedzi na tym blogu i w naszym serwisie ATmatix, a jeśli nie - jestem przekonany, że przynajmniej pewne wskazówki, które choć trochę pomogą przy podejmowaniu własnych decyzji.
Jest jasne, że nikt nie może przewidzieć przyszłości, jednak dostęp do pewnych informacji historycznych o zachowaniu cen w przeszłości może zwiększyć nasze szanse na prawidłowe rozpoznanie sytuacji i wyciągnięcie właściwych wniosków - a o to przecież w inwestowaniu chodzi.

Muszę w tym miejscu dla porządku poinformować, iż żadne informacje publikowane na stronach tego bloga i w naszym serwisie ATmatix nie mają charakteru porady inwestycyjnej, a użytkownik podejmuje decyzje na własną odpowiedzialność. Nie zamierzamy stwarzać złudzenia o posiadaniu magicznej kuli/czarnej skrzynki, która powie "tu kup, a tu sprzedaj". Jednocześnie postaramy się informować o sposobie działania aplikacji i jej założeniach w sposób przejrzysty i przystępny.

Pozdrawiamy i zachęcamy do obserwowania bloga, a także wypróbowania aplikacji ATmatix.